ناشاغولی ستون‌های سوله در صورتی که از حد مجاز آیین‌نامه‌ای بیشتر باشد چه باید کرد
در این نوشته می‌خواهیم بررسی کنیم که آیین‌نامه‌های ایران و آمریکا برای رفع ناشاغولی ستون‌ها چه پیشنهادی داده‌اند.
مبحث 10 مقررات ملی ساختمان
طبق مبحث 10 مقررات ملی ساختمان در ایران، اگر ناشاغولی ستون‌ها از حد مجاز بیشتر باشد، لازم است که تحلیل سازه‌ای انجام شود تا تأثیر آن بر ظرفیت باربری، کمانش و پایداری ستون‌ها بررسی شود. این تحلیل‌ها به این منظور انجام می‌شوند که آیا این ناشاغولی تأثیر منفی بر عملکرد ستون‌ها دارد یا خیر. اگر تأثیر منفی نداشته باشد، ممکن است نیازی به اصلاح ستون‌ها نباشد.
این مفاهیم در مبحث دهم مقررات ملی ساختمان (ویراست 1402) و برخی آیین‌نامه‌های مرتبط با کنترل ناشاغولی ستون‌ها، تلرانس‌ها، و تحلیل سازه‌ای به وضوح بیان شده‌اند:
- تلرانس‌های ناشاغولی: در بخش‌هایی از مبحث دهم به حداکثر انحرافات مجاز ستون‌ها اشاره شده است. اگر این انحرافات از حد مجاز تجاوز کند، لازم است که تأثیر آن بر عملکرد ستون‌ها و سازه به طور کلی بررسی شود.
- تحلیل سازه‌ای: در صورتی که ناشاغولی ستون‌ها بیش از حد مجاز باشد، تحلیل سازه‌ای برای بررسی اثرات آن بر ظرفیت باربری، کمانش و پایداری سازه باید انجام شود تا تأثیر منفی آن بر عملکرد سازه ارزیابی شود.
- اصلاحات ناشاغولی: اگر ناشاغولی تأثیر منفی نداشته باشد، معمولاً نیازی به اصلاح آن نیست. این بخش به اصلاحات و نیازمندی‌های اجرایی پرداخته و در صورتی که اثر منفی بر عملکرد سازه نداشته باشد، نیازی به تغییرات در ستون‌ها یا اجزای سازه‌ای نیست.
آخرین ویرایش آیین‌نامه فولاد آمریکا AISC 360-16
در آیین‌نامه فولاد آمریکا AISC 360-16 نیز شرایط مشابهی برای تعیین ناشاغولی ستون‌ها وجود دارد. در این آیین‌نامه تأکید شده که اگر ناشاغولی ستون‌ها از حد مجاز بیشتر شود، باید تحلیل سازه‌ای دقیق‌تری انجام شود. در اینجا به بررسی بخش‌های مربوطه پرداخته‌ایم:
بخش E1: Out-of-Plumb (ناشاغولی ستون‌ها)
متن انگلیسی:
E1.1 Columns shall be constructed plumb unless otherwise permitted by the design. For any out-of-plumb condition exceeding the permissible tolerance, the effect on the strength and stability of the structure must be evaluated by the structural engineer.
E1.2 If the out-of-plumb condition exceeds the permissible tolerance, a structural analysis should be performed to assess the effect of the misalignment on the overall stability and strength of the column and the structure.
ترجمه:
E1.1 ستون‌ها باید به صورت شاقول ساخته شوند، مگر اینکه طراحی اجازه دیگری دهد. در صورتی که ناشاغولی ستون از حد مجاز تجاوز کند، تأثیر آن بر استحکام و پایداری سازه باید توسط مهندس سازه ارزیابی شود.
E1.2 اگر ناشاغولی از حد مجاز بیشتر باشد، باید یک تحلیل سازه‌ای انجام شود تا اثر ناشاغولی بر پایداری کلی و استحکام ستون و سازه ارزیابی شود.
بخش 5.3: Plumbness of Columns (شاقولی بودن ستون‌ها)
متن انگلیسی:
5.3.1 Columns should be constructed as plumb as possible to ensure the stability and integrity of the structure.
5.3.2 If a column’s out-of-plumb condition exceeds the allowable tolerance, a detailed structural analysis should be conducted to determine if the condition will affect the load-bearing capacity, buckling behavior, or stability of the column. If the analysis shows no significant negative impact, corrective action may not be necessary.
ترجمه:
5.3.1 ستون‌ها باید تا حد ممکن به صورت شاقول ساخته شوند تا پایداری و یکپارچگی سازه تضمین شود.
5.3.2 اگر ناشاغولی ستون از حد مجاز تجاوز کند، یک تحلیل سازه‌ای دقیق باید انجام شود تا مشخص شود که آیا این وضعیت بر ظرفیت باربری، رفتار کمانشی یا پایداری ستون تأثیر می‌گذارد. اگر تحلیل نشان دهد که تأثیر منفی قابل‌توجهی وجود ندارد، ممکن است نیازی به اقدامات اصلاحی نباشد.
بخش 2.4: Column Stability (پایداری ستون)
متن انگلیسی:
2.4.1 The stability of columns must be evaluated to ensure that out-of-plumb conditions do not compromise their load-carrying capacity or cause premature buckling.
2.4.2 If the out-of-plumb condition is within permissible limits, the column is still considered stable and may not require corrective measures. However, if the condition exceeds the limits, the structural engineer must evaluate the effects on overall column stability and make necessary corrections if required.
ترجمه:
2.4.1 پایداری ستون‌ها باید ارزیابی شود تا اطمینان حاصل شود که ناشاغولی تأثیری بر ظرفیت باربری آن‌ها ندارد یا باعث کمانش زودرس نمی‌شود.
2.4.2 اگر ناشاغولی در حد مجاز باشد، ستون همچنان پایدار تلقی شده و ممکن است نیاز به اصلاحات نداشته باشد. با این حال، اگر ناشاغولی از حد مجاز تجاوز کند، مهندس سازه باید اثرات آن بر پایداری کلی ستون را ارزیابی کند و در صورت نیاز اصلاحات لازم را انجام دهد.
خلاصه
در AISC 360-16، در صورتی که ستون‌ها از حد مجاز ناشاغولی عبور کنند، تأکید می‌شود که باید ارزیابی دقیق‌تری انجام شود تا اثر آن بر باربری، کمانش و پایداری ستون بررسی گردد. در صورتی که تأثیر منفی نداشته باشد، ممکن است نیازی به اصلاح نباشد.
نتیجه‌گیری
در صورتی که بعد از نصب ناشاغولی از حد آیین‌نامه‌ای بیشتر شد، اگر قابلیت اصلاح داشته باشد، اصلاح کنید. در غیر این صورت، مطابق آیین‌نامه باید به محاسبات مجدد با همان میزان ناشاغولی مراجعه گردد و اگر پاسخ مثبت باشد، ممکن است نیازی به اصلاح نباشد.
بدون دیدگاه